Trong dịp lễ 2/9 tại Mộc Châu, ngoài những địa điểm vui chơi giải trí thì điều mà du khách đặc biệt quan tâm đó chính là thưởng thức những món ăn mang hương vị của Tây Bắc, trong đó nổi bật hơn cả là đặc sản Thắng cố Mộc Châu, một món ăn không còn quá xa lạ với mỗi du khách khi đặt chân đến nơi đây. Hãy cùng tôi tìm hiểu về nguồn gốc và cách thức để tạo ra món ăn này nhé!
I. Giới thiệu chung về món ăn Thắng cố.
- Nguồn gốc
Trước hết về tên gọi, Thắng cố hay Tháng cố là món ăn đặc trưng truyền thống của người H’ mông, có nguồn gốc từ Vân Nam (Trung Quốc), về sau được du nhập sang các dân tộc Kinh, Dao, Tày. Thịt nấu thắng cố theo truyền thống là thịt ngựa về sau có thêm thịt bò, thịt trâu, và thịt lợn. Món thắng cố ngựa ra đời ở Việt Nam từ cách đây khoảng 200 năm, khi người H’ mông, Tày, Nùng về Bắc Hà cư trú.
Đây là một món ăn dân dã truyền thống mang những đặc trưng riêng biệt, được ví như “thức quà quý” mà hễ ai có dịp tới đây đều muốn được thưởng thức. Thắng cố Mộc Châu không có quá nhiều khác biệt so với những phiên bản trước đó, món ăn này được nấu từ thịt ngựa và các loại nội tạng khác. Mang đến hương vị đậm đà, ngọt, béo cho từng bát Thắng cố Mộc Châu.
Đã từ lâu, Thắng cố Mộc Châu trở thành món ăn không thể thiếu mỗi dịp 2-9, hấp dẫn du khách gần xa đến thưởng thức món ăn đặc biệt này.
2. Cách chế biến và thưởng thức
Thắng cố ngựa được chế biến rất đơn giản nhưng để có thể làm ra một nồi lẩu đúng vị thì vẫn cần bí quyết riêng cũng như kinh nghiệm. Đồng bào dân tộc H’ mông mổ ngựa, làm thịt sạch sẽ lấy tất cả nội tạng ăn được của con vật chặt ra từng miếng.
Phần thịt và nội tạng sau khi được làm sạch sẽ mang đi ướp cùng với các loại gia vị cơ bản như mắm, muối tinh, bột ngọt, hạt tiêu rừng, sả, gừng. Và tất nhiên không thể thiếu mắc khén – đây là một loại gia vị đặc trưng chỉ riêng Tây Bắc mới có mà thôi. Ngoài ra, đồng bào dân tộc H’ Mông còn thường bỏ thêm ba loại gia vị là lá đắng, thảo quả và rau răm, cốt để tạo nên hương vị đặc trưng riêng có của nồi Thắng cố Mộc Châu.
Sử dụng bếp lửa than, than phải “rực hồng”, dùng một cái chảo lớn nhưng phải là chảo cũ – đây chính là bí quyết gia truyền để giúp thịt hoàn hảo đúng vị, sau đó cho tất cả các thứ như thịt thủ, thịt mông, tim, gan, lòng… vào chảo cùng lúc, xào lăn theo kiểu “mỡ ngựa rán ngựa” (dùng chính mỡ có trong thịt để xào, không thêm mỡ ở ngoài). Khi miếng thịt se se cạnh, người ta đổ thêm nước vào chảo cùng gia vị và cứ thế ninh sôi sùng sục hàng tiếng đồng hồ.
Gia vị truyền thống gồm muối, thảo quả, địa điền, quế, lá chanh nướng thơm, tán nhỏ, ướp vào thịt trước lúc đem xào.
Để nồi nước dùng có được độ trong lí tưởng, người đầu bếp phải “chăm sóc” rất chu đáo: múc từng muỗng bọt ra để nước xương thêm ngọt, thêm trong. Các bộ phận như: lòng, tim, gan, tiết, thịt, được cho vào sau cùng và đun nhừ, có thể cho thêm các loại rau.
Nấu được đã khó, cách thưởng thức Thắng cố sao cho ngon miệng còn cầu kì hơn. Khi thưởng thức, mọi người thường múc thắng cố với đầy đủ nào thịt nạc, da, nội tạng và cả lá đắng đã thái nhỏ vào một bát đầy ụ. Khi ăn, mọi người sẽ gói một cuốn đầy ụ với nào thịt nạc, da, nội tạng với lá đắng, sau đó chấm đẫm vào loại nước chấm riêng biệt được chế biến từ nhiều gia vị đặc trưng như muối rang, tỏi nướng, ớt chỉ thiên đập dập, pha cùng với chút Rượu ngô Mộc Châu.
Chính sự cầu kỳ trong việc thưởng thức nên khi cắn một cuốn cực kỳ chất lượng ấy, bạn sẽ ngay lập tức cảm nhận được độ béo ngậy, thơm bùi và có chút dai dai, giòn giòn của thịt ngựa. Tất cả tạo nên hương vị hài hòa, đậm đà của những bát Thắng cố Mộc Châu được nấu bởi đôi tay khéo léo của đồng bào dân tộc H’ Mông với những công thức riêng biệt của dòng tộc.
Ăn Thắng cố ở chợ phiên gần như đã trở thành một nét văn hóa của đồng bào các dân tộc vùng cao. Nếu có dịp ghé Mộc Châu vào thời điểm này, hãy thử hòa mình vào phiên chợ độc đáo của đồng bào dân tộc, thưởng thức bát Thắng cố nóng hổi giữa tiết trời se lạnh của mùa thu ắt hẳn sẽ là một trải nghiệm vô cùng đáng nhớ.
Ý nghĩa của món ăn với chợ tình Mộc Châu.
Mặc dù có tuổi đời không lâu nhưng Thắng cố Mộc Châu đã trở thành một món ăn không thể thiếu mỗi khi đến với Ngày lễ 2/9, đến với phiên chợ tình Mộc Châu. Nó không chỉ hấp dẫn bởi sự độc đáo trong cách chế biến, cách thưởng thức mà hàm ẩn trong đó là nét đẹp ẩm thực riêng có của đồng bào dân tộc H’ Mông nơi đây.
Thắng cố dần đã thành món ăn đặc biệt được ví như “phần hồn” của phiên chợ tình Mộc Châu, đến chợ tình mà không thưởng thức Thắng cố giống như đến Tết mà không ăn bánh chưng vậy.
II. Địa điểm ăn thắng cố ngon tại mộc Châu: Nhà hàng Ẩm thực Dân tộc 1978.
Nằm trong khuôn viên của Phim trường – phố đi bộ Mộc Châu, Nhà hàng ẩm thực Dân tộc 1978 mang đậm nét văn hóa dân tộc từ kiến trúc đến những món ăn được bày trí, chuẩn bị vô cùng cầu kì và bắt mắt.